“අනාගතයේ අනුරාධපුරය මුළු ලෝකයේම ආධ්‍යාත්මික කේන්ද්‍රස්ථානය වන්නත් පුලුවන්”
- මහාචාර්ය පාතේගම ඤාණිස්සර හිමි
‛දහවලටත්අද්භූත රූප මැවෙන අනුරපුර ආරාමික වන පෙත’ (මෙහි බ්ලොග් සටහන මෙතැනින් කියවන්න පුලුවන්) යන මැයෙන් 2014-09-28 වැනි ඉරිදා සිළුමිණ පුවත්පතේ පළ වූ ලිපිය සම්බන්ධව සුවිසල් ජන අවධානයක් යොමුව තිබේ. ඉන් පැවසුණේ දිවා කාලයේදී පවා යෝගාවචර භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ රූප මැවී පෙනෙන්නේ යැයි පැවසෙන අනුරාධපුර ඇතුළු නුවරට ඔබ්බෙන් පිහිටි පැරණි පබ්බත විහාරාරාම සංකීර්ණයක නටබුන් ද සහිත වනපෙතක් පිළිබඳවය. පුරාණ විජයාරාමය නමින් හැඳින්වෙන මෙම ආරාමික වන පෙත පිහිටා ඇත්තේ අනුරාධපුර සමාධි පිළිමය, කුට්ටම් පොකුණ අද්දරින් වැටී ඇති ගල්පාලම පාරේ කිලෝමීටර් දෙකක් පමණ යන විට හමුවන ‛රණවිරු ඉන්දික අනුර’ මාවතේය. හයවැනි හෝ හත්වැනි සියවස්වලට අයත් පංචාවාස ආරාම සංකීර්ණයක් වන මෙම භූමියේ වනගහනය අතරින් දහවල් කාලයේදී පවා භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ රූප මැවී එක්වරම නොපෙනී යන බවට ආරංචි පැතිර තිබිණ. එමෙන්ම මේ ආකාරයට භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ රූප දර්ශනය වූ පුද්ගලයන්ට පෙර නොවූ විරූ ආකාරයේ කායික හා මානසික සුවයක් ලැබෙන බවට ද ආරංචි පැතිර තිබිණ. මේ පිළිබඳ ස්ථානීය පරීක්ෂණයක් සිදුකිරීම සඳහා විවිධ විද්වතුන් අදාල ආරාමික පරිශ්‍රයට ගොස් ඇති අතර අනුරාධපුර ශ්‍රී ලංකා භික්ෂු විශ්ව විද්‍යාලයේ බෞද්ධ අධ්‍යයන අංශයේ මහාචාර්ය පාතේගම ඤාණිස්සර හිමිපාණෝ ද ඒ අතරේ වෙති. මේ ඒ සම්බන්ධව උන්වහන්සේ සමඟ පවත්වනු ලබන සාකච්ඡාවකි.
මෙම විජයාරාම ආරාමික සංකීර්ණයේ මැවී පෙනෙන්නේ යැයි පැවසෙන භික්ෂූ රූප පිළිබඳව ඔබ වහන්සේගේ අදහස කුමක්ද?
එයට පිළිතුරු දීමට පෙර එහි මෑත ඉතිහාසය පිළිබඳ යම් හැඳින්වීමක් කළ යුතුයි. පසුගිය කාලය පුරාම වනයෙන් වැසී තිබුණු මෙය කිසිවකුගේ අවධානයට ලක් නොවුණු උතුම් ආධ්‍යාත්මික ස්ථානයක්. නමුත් ඒ කාලයේදී මෙම වනපෙත අවට ගැමියන් තුළ එම ස්ථානය පිළිබඳ ගුප්ත භීතියක් හටගෙන තිබුණා. එයට හේතුව එම වනපෙත තුළ වලිගයක් සහිත අද්භූත මිනිසකුගේ රූපයක් දර්ශනයවීම බවයි ගැමියන් ප්‍රකාශ කොට සිටියේ. ඒ නිසාම ගල්පාලම ප්‍රධාන මාර්ගයේ සිට ගැමියන්ගේ හේන් කුඹුරු දක්වා යාමේදී එම වනපෙත පසුකළ යුතු වුවත් අඩුම තරමින් ඔවුන් මේ වනපෙත මැදින් අඩිපාරක්වත් තනාගෙන තිබුණේ නැහැ. එයට හේතුව මෙය පිළිබඳව ඔවුන් තුළ තිබූ ගුප්ත භීතියම වන්නට පුලුවන්. මෙම වනපෙත මගහැරෙන අයුරින් කවාකර අන්දමට ඔවුන් සිය හේන් කුඹුරු කරා ගමන්කිරීම සඳහා අඩිපාරක් තනාගන තිබුණා. අඩුම තරමේ දරකෑල්ලක් සොයා ගෙන කාන්තාවන් පවා මෙම වනපෙතට පිවිස තිබුණේ නැති බව ගැමියන් පවසනවා.
එසේනම් ස්වාමීන් වහන්ස මෙහි අද තත්වය මොන වගේද?
අපට දැනගන්නට ලැබුණු ආකාරයට 2014 වර්ෂයේ ජනවාරි 10 වැනිදා මෙම අගනා ඉපැරණි විහාරාරාම සංකීර්ණය තුළ පුරාවිද්‍යාත්මක ගවේෂණ ආරම්භ කොට තිබෙනවා. ඒ පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ අවසරය මත මධ්‍යම සංස්කෘතික අරමුදල මගින්. මේ අවට ඇති කැලෑ එළිකොට, එම භූමියේ යටි කැලය ඉවත්කොට මෙම ආරාමික සංකීර්ණය සංරක්ෂණය කිරීම සඳහා මූලික පියවර ගෙන තිබෙනවා. ඒ සඳහා බරපැන දරා ඇත්තේ සමස්ත ලංකා බෞද්ධ මහා සම්මේලනයයි. ලැබී ඇති තොරතුරුවලට අනුව මෙසේ කැලෑ එළිකිරීමෙන් පසුවයි මෙම ආරාමික සංකීර්ණය තුළින් ඉහත සඳහන් විෂමාකාර රූප වෙනුවට භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ රූප මැවී පෙනෙන්නට පටන්ගෙන ඇත්තේ.
කුමක්ද එම වෙනසට හේතුව?
අතීතයේ මෙම විහාරාරම සංකීර්ණය වනයෙන් වැසී අනාරක්ෂිතව පැවැති කාලයේ එය අමනුෂ්‍යයන්ගේ වාස භවනක්ව තිබෙන්නට ඇති. නමුත් එවැනි පුරාවිද්‍යාත්මක සංරක්ෂණ කටයුතු පවා ශාසනික වශයෙන් සළකන විට උතුම් පින්කම්. එනිසා ඉන්පසු එයට සම්‍යක් දෘෂ්ටික දෙවි දේවතාවුන්ගේ ඇල්ම බැල්ම යොමු වුණා වන්නට ද පුලුවන්. දැනට එම පුරාවිද්‍යා පුදබිමේ සිදුවන ශාසනික පුනර්ජීවය හේතුවෙන් අතීතයේ මෙම පබ්බත විහාරයේ් වැඩසිටි නිර්වාණාවබෝධය නොලැබූ, එහෙත් උතුම් ආධ්‍යාත්මික තත්වයන්ට පත් භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ ඇල්ම බැල්ම නැවත මෙම වන පෙත කෙරෙහි යොමුවුණා වන්නටත් පුලුවන්. එසේ සිදුවීමට ඇති හැකියාව ධර්මානුකූලවත් විස්තර කළ හැකියි.
එසේ නම් ස්වාමිනී මේවා අද්භූත රූප ලෙස කොටසකට පමණක් පෙනෙන්නේ ඇයි?
බෞද්ධ සූත්‍ර දේශනාවල සහ ‛විමානවත්ථු’ ‛‛පේතවත්ථු’ වැනි බෞද්ධ කෘතීන්වල පැහැදිලිවම සඳහන් වන ආකාරයට මෙවන් භවිකයන් සතුව ඇත්තේ සුක්ෂම රූප. ඒවා පියවි මිනිස් ඇසට පෙනෙන්නේ නැහැ. නමුත් ඔවුන්ට අවශ්‍ය නම් මිනිසුන්ට පෙනෙන සේ යම් ඕලාරික රූප මවාගන්නටත් හැකියාව තිබෙනවා. එය ද බුදුදහමින් සනාථවන්නක්. මේ අනුව මෙම භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ රූප මෙම වන පෙත තුළදී කිහිප දෙනෙකුට හෝ පෙනෙන්නට ඇති.
අප තුළ ඇති එවැනි ආගමික විශ්වාස අනුව අප ‛ලිං මැඩියන්’ වශයෙන් හඳුන්වන පිරිසකුත් සමාජයේ සිටිනවා.
ඔය ළිං මැඩි කතාවට මුල්වන්නේ සංස්කෘතයේ එන ‛කූපමණ්ඩුක න්‍යාය’ නම් සංකල්පයයි. කූපමණ්ඩුක න්‍යාය යනු තමන් දන්නා දේට වඩා දෙයක් මේ ලෝකයේම නැතැයි සිතීමයි. ඒ අනුව එක් විද්‍යාවකින් පමණක් ජනිතවන සීමිත දැනුමකින් සමස්ත විශ්වයම නිරීක්ෂණය කරන්නට යාම තමයි ‛කූපමණ්ඩුක න්‍යාය’ හෙවත් ‛ළිංමැඩි පිළිවෙත’ යනුවෙන් හැඳින්විය යුත්තේ.
නමුත් ස්වාමීන් වහන්ස, නවීන මනෝ විද්‍යාවට අනුව මෙම දර්ශන හැඳින්වෙන්නේ දෘෂ්ටි මායා (Illusions) සහ මනෝ භ්‍රාන්ති (Hallucinations) යනුවෙනුයි. ඒ නවීන මනෝ විද්‍යාත්මක මතය පිළිබඳව ඔබ වහන්සේ දරණ ආකල්පය කුමක්ද?
නවීන මනෝ විද්‍යාත්මක මත මා මුළුමනින්ම ප්‍රතික්ෂේප කරන්නේ නැහැ. එහි යම් යම් සාධනීය කරුණු තිබෙනවා. නමුත් නවීන මනෝ විද්‍යාව පමණක් පරමාදර්ශයක් ලෙස අප සළකාගත යුතු නැහැ.
ස්වාමීන් වහන්ස එයට හේතුව කුමක්ද?
නවීන විද්‍යාවේ නියමනයන් සහ නියතයන් නිරතුරුවම වෙනස් වෙනවා. කලක් සත්‍යය යැයි, යථාර්ථය යැයි සිතා සිටි දෙය නැතහොත් පරම සත්‍යයක් යැයි සිතා සිටි දෙය නැවත නැවත එසේ නොවේ යැයි එම විද්‍යාවෙන්ම පැවසෙනවා. ඒ අනුව නවීන විද්‍යාව පරම සත්‍යයක් ලෙස පිළිගත යුතු නැහැ. නමුත් බුදු දහම එලෙස කාලයෙන් කාලයට වෙනස්වන්නක් නොවේ. එය සනාතන ධර්මයක්.
නමුත් ස්වාමීන් වහන්ස, නවීන විද්‍යාව අද වන විට ලෝකයේ ඉහළම තැනකට පත්ව තිබෙනවා.
නමුත් නවීන විද්‍යාවේ ඇති සංවාදාත්මක කරුණු අපේ ජන සමාජයට අවශෝෂණය වන්නේ නැහැ. නවීන විද්‍යාවත් මෙවැනි ආධ්‍යාත්මික කරුණු පිළිබඳව විශේෂ අවධානයකින් පසුවන බව අප රටේ බොහෝ දෙනෙකු පිළිගන්නේත් නැහැ. අපේ රටේ බොහොමයක් දෙනා නවීන විද්‍යාව ලෙස තවමත් පිළිගන්නේ මීට සියවස් හෝ දශක කිහිපයකට පෙර කළ සොයාගැනීම්. නමුත් අද ලෝක තත්වය ඊට ඉඳුරාම වෙනස්.
ඒ සඳහා නිදසුනක් ඉදිරිපත් කළ හැකිද?
රොබට් ලන්සානමැති ඇමෙරිකානු වෛද්‍යවරයා 2007 වසරේදී නවීන විද්‍යාව සම්බන්ධව ඉතා වැදගත් පෙරළිකාර න්‍යායක් ඉදිරිපත් කළා. එය නූතන විද්‍යාත්මක චින්තනය උඩුයටිකුරු කිරීමක්. එය හැඳින්වෙන්නේ ‛ජීව කේන්ද්‍රවාදය’ (Biocentrism) නමින්. එය අද වන විට ලෝකයේ ප්‍රබල කතා බහකට ලක්වෙමින් තිබෙනවා. නමුත් අවාසනාවකට අපේ රටේ කිසිවකුත් මෙම වෛද්‍යවරයාගේ නව න්‍යාය පිළිබඳව දැනුවත් වී නැහැ.
ස්වාමීන් වහන්ස ඒ න්‍යාය ගැන කෙටියෙන් පැහැදිලිකරන්න පුලුවන්ද?
නවීන විද්‍යාවෙන් මෙතෙක් තහවුරු වී ඇත්තේ ලෝකයේ ජීවය (Organism) හටගෙන පසුව එයට ශක්තියක් (Energy) ආරෝපණය වූ බවයි. නමුත් වෛද්‍ය ලන්සාගේ සොයාගැනීමට අනුව ජීවය හටගෙන ඇත්තේ මේ විශ්වයේ පවත්නා ශක්ති පදාර්ථයන් නිසයි. මෙය නවීන විද්‍යාවේ උඩුයටිකුරුකිරීමක් යැයි සැළකෙන්නේ ඒ නිසයි.
මෙම න්‍යාය ලෝකයේ බොහෝ දෙනෙකුගේ පිළිගැනීමට ලක්වූ බව ඔබ වහන්සේ තහවුරු කරන්නේ කෙසේද?
‛ලෝකයට සැළකිය යුතු බලපෑමක් කළ හැකි පුද්ගලයන් සිය දෙනා’ (TIME 100: The MostInfluential People in the World in 2014) කවුරුන්ද යන්න පිළිබඳව 2014 වසරේදී ලෝක ප්‍රකට ‛ටයිම්’ සඟරාව සමීක්ෂණයක් කළා. ඒ් සිය දෙනා අතරට මේ වෛද්‍යවරයාත් එක්වී සිටිනවා. ඒ අනුව අපේ රටේ කෙසේ වෙතත් ඔහුගේ මේ නව සංකල්පය කෙරෙහි මුළු ලෝකයේම අවධානය යොමුවෙමින් පවතින බවට එයම කදිම නිදසුනක්. ඔහු මේ නව සංකල්පය යටතේ පවතින විශ්වය හඳුන්වන්නේ ‛ජීවකේන්ද්‍රීය විශ්වය’ (Biocentric universe) යනුවෙන්.
ඔහු එම න්‍යාය ඉදිරිපත් කිරීමට යොදාගෙන ඇති මූලාශ්‍ර මොනවාද?
භෞතික විද්‍යාවට අයත් ක්වන්ටම් න්‍යාය සහ වෙනත් විද්‍යාත්මක සාධක ඔහු මේ සඳහා යොදාගෙන තිබෙනවා. ඒ වගේම කිසියම් කරුණක් සම්බන්ධයෙන් විමසා බැලීමේදී එකම විෂයක් ඔස්සේ පමණක් කරුණු ගෙනහැර දැක්වීම අසාර්ථක බව ඔහු අවධාරණය කරනවා. උදාහරණයක් ලෙස මෙම අනුරාධපුර ආරාමික වන අරණ පිළිබඳ සිදුවීමේදී මනෝ විද්‍යාත්මකව පමණක් කරුණු ගෙනහැර දැක්වීම මේ අනුව ප්‍රමාණවත් නැහැ. වෛද්‍ය ලන්සාගේ මෙම අලුත් න්‍යාය ‛සියල්ල පිළිබඳ න්‍යාය’ (Theory of Everything) නමින් හැඳින්වෙනවා. ඒ කියන්නේ යම් සිදුවීමක් සම්බන්ධව නිගමනයක් ලබාදීමේදී සෑම කරුණක් පිළිබඳවම සමෝධානය කළ යුතුය යන්නයි. ඔහු බෞද්ධයකු නොවුණත් මෙය බුදු දහම සමඟ සියයට සියයක්ම එකඟයි. ලෝකයේ ජීවය ඇතිවීමෙන් පසුව එයට ශක්තියක් එකතුවූයේ යැයි පැවසෙන විද්‍යාත්මක සිද්ධාන්තයට වඩා බුදු දහම සමීප වන්නේ වෛද්‍ය ලන්සා ඉදිරිපත් කළ මෙම නව න්‍යායටයි. ලෝකයේ පැවැත්ම හේතු-ඵල සබැඳියාවක් මත සිදුවන බවයි බුදු දහමේ මූලික ඉගැන්වීම. සත්ත්වයාගේ පැවැත්මට තෘෂ්ණාව පාදක වන බව දීඝ නිකායේ අග්ගඤ්ඤ ආදී සූත්‍රවලින් ඉතා පැහැදිලිව විස්තර කෙරෙනවා. ඒ අනුව විශ්ව ශක්තිය යනුවෙන් අප පොදුවේ ව්‍යවහාර කරන ‛ශක්තීන්’, අනාගතයේදී කොටස් වශයෙන් බෙදා වෙන්කරගැනීමට හැකිවෙතැයි අපට සිතිය හැකියි. ඒ අනුව ඒවා ධර්මානුකූලව ද සැසඳිය හැකි බව ඉතා පැහැදිලි කරුණක්. මෙම සංසිද්ධීන් සුළුකොට නොතැකිය යුතු බවට සිතිය හැකි තවත් සාධක තිබෙනවා.
ඒ මොනවාද?
ශ්‍රී ලංකාවේ විසූ ලෝකයේ කීර්තිමත්ම ලේඛකයකු වන ආතර් සී ක්ලාර්ක් සූරීන් 1957 වසරේ ලියා පළකළ ‛ගැඹුරු මුහුද’ (Deep Range) කෘතියේ විසි දෙවැනි සියවසේ අනුරාධපුරයේ වෙසෙන ලෝක පූජිත මහා නාහිමි කෙනෙකු පිළිබඳව සඳහන් වෙනවා. මුළු ලෝකයේම ආධ්‍යාත්මික පාලනය තමන් වහන්සේ යටතට ගන්නා උන් වහන්සේ ස්කොට්ලන්ත ජාතිකයෙක්. බුදු සසුනේ දරුණු පරිහාණි යුගයකින් පසුව ‛බුද්ධාගම’ නම් ආගම යටපත් වී බෞද්ධ දර්ශනය ඉස්මතුවන බවටත් එය අනුරාධපුරය මුල්කොටගෙන ලෝකයේම ව්‍යාප්තවන බවටත් ආතර් සී ක්ලාර්ක් සූරීන් එම කෘතියෙන් අනාවැකි පළ කරනවා.
නමුත් ඉන්පසුව ලියූ කෘතිවලින් ආතර් සී ක්ලාර්ක් එම මතයෙන් බැහැර වී සිටි බව පෙනෙනවා නේද?
ආතර් සී ක්ලාර්ක් වයස අවුරුදු 80දී, එනම් 1997 දී ලියූ ‛අවසන් චාරිකාව’ (The Final Odyssey) නවකතාවෙන් ඔහු අවධාරණය කරන්නේ වසර 3001 වන විට මෙලොවින් ‛ශූද්ධ වූ ග්‍රන්ථ’ නමින් හැඳන්වෙන ආගමික ග්‍රන්ථ ඒ ආගමික මත පතුරුවන පූජකයන් සහ ඔවුන්ගේ ආගමික ස්ථාන සියල්ල අභාවයට යන බවයි. නමුත් බුදු දහම හුදු ආගමක් නොවන නිසා ඒ ඛේදවාචකයට නතුවන්නේ නැහැ.
බුදු දහම ආගමක් නොවන බවට ඉදිරිපත් කළ හැකි කරුණු මොනවාද?
පසුකාලීන තත්වය විමසා බලන විට බුදුදහම තුළින් ආගමක් පැන නැගුණු බව ඇත්ත. නමුත් මූලික බුදුදහමේ ඇත්තේ හුදු දාර්ශනික පදනමක් පමණයි. ලොව කිසිදු ආගමික ශාස්තෘවරයෙක් තමන්ගේ දේශනාව එක්වරම පිළිගන්නට එපා යැයි ප්‍රකාශය කොට නැහැ. යමෙකු එවැනි ප්‍රකාශයක් කළහොත් ඒ නියත වශයෙන්ම දාර්ශනිකයෙන්ම විය යුතුයි. නමුත් මජ්ජිම නිකායේ චූලයමක වග්ගයේ ‛වීමංසක’ සූත්‍රයෙහි තථාගතයන් දෙසු පමණින්ම වුවත් කරුණු නොවිමසා තමන් වහන්සේගේ දහම පිළිගත යුතු නැතැයි බුදුන් වහන්සේ දේශනා කොට තිබෙනවා.
ආතර් සී ක්ලාර්ක් විද්‍යා ලේඛකයකු වූ පමණින් ඔහුගේ ප්‍රබන්ධයකින් කියැවුණු එවැනි පුවතක් යථාර්ථයක් බවට පත්වේයැයි සිතිය හැකිද?
ප්‍රංශ ජාතික කාල් යුන්ග් (Carl Jung) කියන්නේ ලෝක පූජිත මනෝ විද්‍යාඥයෙක්. ඒ වගේම මහා ප්‍රඥාවන්තයෙක්. 1944 වසරේ ඔහු මාරක අනතුරකට පත්වී ‛මරණාසන්න අත්දැකීම්’ යැයි සැළකනෙ අත්දැකීමට මුහුණ දුන්නා. එහිදී ඔහු දැක ඇත්තේ තමන් පෘථිවි ගෝලයෙන් ඔබ්බෙහි දීප්තිමත් ස්ථානයක සිටින බවයි. අභ්‍යවකාශ ගමන් ඇරඹී නොතිබූ මේ යුගයේ පෘථිවි ගෝලයේ ස්වභාවය පියවි ඇසින් දැකගැනීමට කිසිවකුට හෝ හැකියාවක් තිබුණේ නැහැ. නමුත් කාල් යුන්ග් තම මරණාසන්න අත්දැකීම තුළින් එය ප්‍රකෘතියක් සේ දැකගත්තා. එහිදී ඔහු පවසන්නේ තමන් මුළින්ම දුටුවේ ශ්‍රී ලංකාව බවයි. එසේම අප රටේ පිබිදෙන ආධ්‍යාත්මවාදය පිළිබඳවත් ඔහු තම මරණාසන්න අත්දැකීමෙන් පසක්කොටගෙන තිබෙනවා. ඒ අනුව අනන්ත අපරිමාණ විශ්වය හා මිහිතලය යා කෙරෙන පෘථිවියේ එළිපත්ත ලෙස ඔහු තම කෘතියක් මගින් ශ්‍රී ලංකාව හඳුන්වා තිබෙනවා. මෙවන් පසුබිමක් හමුවේ විජයාරම ආරාමික වනපෙත තුළින් මතුවන මෙම සංසිද්ධීන් ශ්‍රී ලංකාව මුල්කොට අනාගතයේ ඇතිවන එවැනි ආධ්‍යාත්මික විප්ලවයක පෙර ලකුණු වන්නටත් පුලුවන්. මේ සියලු කරුණු සලකා බැලූ විට අනුරාධපුරය ශ්‍රී ලංකාවේ පමණක් නොව මතු අනාගතයේදී මුළු ලෝකයේම අධ්‍යාත්මික කේන්ද්‍රස්ථානය විය හැකියි. එහෙත් එසේ සිදුවන්නේ මුළු ලෝකය පුරා හටගන්නා ආධ්‍යාත්මික විප්ලවයකින් පසුව බවත් පැවසිය යුතුයි.
මෙයට සම්බන්ධ පෙර ලිපිය
දහවලටත් අද්භූත රූප මැවී පෙනෙන අනුරපුර ආරාමික වන පෙත
මෙයට සම්බන්ධ පෙර ලිපිය
දහවලටත් අද්භූත රූප මැවී පෙනෙන අනුරපුර ආරාමික වන පෙත
